Teken
Teken zijn parasieten die leven van het bloed van zoogdieren, vogels en reptielen. De teek lijkt (als het zich nog niet heeft volgezogen) op een klein spinnetje. Het heeft 8 poten en is enkele millimeters groot.
Om bloed binnen te krijgen zuigt de teek zich met de kop vast in de huid van haar gastheer. Het lichaam vult zich dan met bloed. Nadat de teek zich heeft volgezogen laat het zich weer vallen. Meestal zijn tekenbeten niet pijnlijk en ze worden dan ook vaak alleen opgemerkt wanneer je de teek in de huid ziet zitten.
Het is belangrijk om de teek dan zo snel mogelijk op de juiste manier uit de huid te verwijderen. De teek kan namelijk ziektes overbrengen op de gastheer. Er zijn wereldwijd 650 verschillende soorten teken. In Nederland komt voornamelijk de Harde teek voor: Ixodes Ricinus. Deze teken zijn actief in de maanden maart tot oktober, met een piek in het voorjaar en het najaar. Ze hebben een voorkeur voor vochtig weer en in de winter zijn ze in rust.
Besmetting
Teken houden zich meestal schuil in hoog gras, struikgewas, bossen en duinen. Wanneer de teek lichaamswarmte van een dier of mens signaleert komt deze in actie en laat zich op de gastheer vallen. De teek nestelt zich vervolgens op een zacht, vochtig en warm plekje. Bij voorkeur in huidplooien zoals bij oren, ogen, lippen, nek, hals, liezen, oksels en tussen de tenen.
Bij het nestelen boort de teek met de monddelen door de huid en brengt daarbij speeksel in de huid van de gastheer. Dit speeksel bevat een verdovende stof die de bloedstolling tegengaat. Hierbij kunnen de ziekteverwekkers overgebracht worden.
Besmettelijke tekenziektes
Ziekte van Lyme
Bij mensen is in Nederland de ziekte van Lyme de meest voorkomende ziekte overgebracht door teken. Deze ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia Burgdorferi. 20% van de teken draagt deze ziekte bij zich.
Bij dieren zien we bijna nooit klachten ontstaan door de ziekte van Lyme. Veel honden hebben wel antistoffen tegen de bacterie in het bloed, maar worden hier bijna nooit ziek van. Klachten die bij honden voor kunnen komen zijn: kreupelheid, stramme gewrichten, verminderde eetlust, koorts en verlies van eiwit in de urine.
Anaplasmose
Anaplasmose wordt veroorzaakt door Anaplasma Phagocytophilum, door dezelfde teek die de Ziekte van Lyme overbrengt. De parasiet is ook in Nederlandse teken gevonden. Een teek moet 24 tot 48 uut bloed zuigen voordat de ziekteverwekker van Anaplasmose wordt overgedragen aan de hond. Een hond wordt 1-2 weken na besmetting ziek. Ziekteverschijnselen zijn: luseloosheid, slechte eetlust, diarree, braken, koorts, kreupelheid, bleke slijmvliezen, huidbloedingen, benauwdheid en vergrote lymfeklieren.
Overige tekenziektes – Babesiose en Ehrlichiose
In het buitenland, met name in Zuid,- en Oos-Europa, komen ook andere teken voor die hier in Nederland niet voorkomen. Deze teken kunnen, naast bovengenoemde ziektes, ook andere ziektes overbrengen. Onder andere Babesia en Ehrlichia, die respectievelijk in de rode en witte bloedcellen kunnen gaan zitten. Deze ziektes kunnen chronisch worden en dieren kunnen er zelfs aan overlijden. Honden kunnen soms maanden of zelfs jaren na de tekenbeet pas ziekteverschijnselen ontwikkelen. De afgelopen jaren zijn er echter ook gevallen van deze twee ziektes beschreven bij honden die in het geheel niet in deze warmere gebieden zijn geweest en dus de ziekte in ons land opgelopen moeten hebben.
Voorkomen van tekenziektes
Het is belangrijk na elke wandeling de vacht van je hond te controleren op teken. Een dag later kun je de huid controleren op bobbeltjes. Wanneer je ziet dat jouw hond zich steeds krabt op dezelfde plek, controleer deze dan. Wanneer je een teek gevonden hebt kun je deze het beste zo snel mogelijk verwijderen, het liefste binnen 24 uur. Dit geldt ook voor de mens.
Het verwijderen van een teek kan het beste worden gedaan met een speciale tekenpincet of tekentang. Deze is verkrijgbaar bij onze dierenartsenpraktijk en bij de apotheek. Zet de tang om de teek heen, draai de teek daarna voorzichtig uit de huid. Ontsmet de huid daarna met alcohol. Behandel de teek vóór het verwijderen niet met alcohol of slaolie. De teek kan hiervan gaan braken waardoor de ziekteverwekkers in de huid terechtkomen van de hond.
Houdt het wondje de dagen daarna in de gaten. Bij dieren zien we nooit een kenmerkende rode kring ontstaan. Wel kan er lokaal een ontstekingsreactie ontwikkelen. Deze kan in de meeste gevallen niet veel kwaad.
Mocht er een klein stukje van de teek zijn achtergebleven dan zal het lichaam hierop reageren met wat roodheid en zwelling ter plekke van de beet. Dit kan niet veel kwaad.
Preventieve middelen
Als je hond regelmatig last van teken heeft, of als je naar het buitenland gaat kun je het beste een goed tekenmiddel gebruiken. Deze zijn verkrijgbaar als druppels voor in de nek, tabletten of tekenbanden. De assistente kan je hierover adviseren.
Ga je naar het buitenland en laat je je hond een tekenband dragen? Dan is het raadzaam om de band twee weken voor vertrek alvast om te doen. Van sommige middelen is bekend dat de teek eerst wel op het dier te zien is. De teek laat pas los na 24-48 uur doordat ze afsterven.