Konijn

Huisvesting
Konijnen zijn erg leuk om als huisdier te houden. Het lijkt misschien makkelijk om voor een konijn te zorgen, maar helaas is er nog veel onwetendheid over het houden van konijnen.
Konijnen zijn slimme en sociale dieren. Houd ze daarom nooit alleen, maar altijd samen met een soortgenoot!

Een konijn kan je prima buiten houden, mits ze beschikken over een degelijk hok. Ze moeten de mogelijkheid hebben om beschut te kunnen zitten zodat ze beschermd zijn tegen wind en regen. In de winter is het belangrijk dat je konijn een vorstvrije schuilplek heeft. Een dikke laag stro kan hierbij uitkomst bieden.Zorg ervoor dat het hok een plek heeft dat niet volop in de wind staat en dat je konijnen zomers voldoende schaduw kunnen opzoeken. Het is het beste dat het hok niet direct op de grond staat maar op pootjes zodat kou en vocht het hok niet direct kunnen binnentreden.

Naast een beschutte plek om te rusten en te schuilen hebben konijnen veel behoefte aan ruimte om te kunnen rennen en springen. Konijnen houden ook erg van graven. Je wil natuurlijk liever niet dat je konijnen ontsnappen door zich uit de ren te graven. Dit kun je voorkomen door de bodem deels te betegelen of te voorzien van gaas. Om het konijn toch te voorzien in zijn graafbehoefte kun je een speciale graafbak met aarde plaatsen, of het gaas onder in de ren, zo’n 50 centimeter onder de grond te graven.
Let altijd op dat roofdieren zoals katten, vossen, marters en/of roofvogels niet in het hok kunnen komen. Een overdekte ren is dan ook aan te bevelen.

Maak het hok regelmatig schoon, minimaal een keer per week. Ververs dagelijks de bodembedekking op de plek waar de konijnen poepen en plassen. Zorg daarnaast voor dagelijks vers water en maak regelmatig de voer-, en drinkbakjes schoon.

Konijnen vinden het erg leuk om iets te doen. Zorg bijvoorbeeld voor iets om aan te knagen of geef je konijnen speciaal konijnenspeelgoed.

Myiasis
Myiasis is een ziekte die ook wel Madenziekte wordt genoemd. Het is een ziekte veroorzaakt door vliegen, waarbij de vlieg eitjes legt in de vacht van je konijn. Uit deze eitjes komen maden die zich in de huid van het konijn vreten. Je kunt je voorstellen dat dit erg pijnlijk en zelfs fataal kan zijn.
Gelukkig is Myiasis goed te voorkomen of te verhelpen als je er op tijd bij bent. Als je vermoed dat je konijn Myiasis heeft, naam dan direct contact op met de dierenarts.

De vlieg die deze eitjes legt kennen we als de groene vleesvlieg. Zij legt haar eitjes graag wanneer het buiten lekker warm is. Het is daarom belangrijk om op warme dagen extra alert te zijn. Daarbij houden vliegen erg van viezigheid zoals ontlasting en urine. Is je konijnenhok niet goed schoon of heeft het konijn poep of urine plekken in zijn/haar vacht, dan zal dit de vlieg onmiddellijk aantrekken. Dit geldt ook voor wondjes en ontstekingen.

Hoe herken ik Myiasis?
Myiasis is in het begin vaak lastig te ontdekken. De maden zitten namelijk in de huid, vlak onder de vacht. Enkele symptomen zijn:

• Slecht eten en drinken
• Een sloom konijn
• Stank
• Een natte en/of vieze kont
• Soms zijn er maden te zien
• Vliegen in het konijnenhok

Behandeling
De diagnose is goed te stellen. Een konijn met Myiasis heeft vaak een hele vieze en ontstoken kont met daarbij een hele nare geur.
Helaas is de ziekte vaak ernstiger dan het in eerste instantie zal lijken, maar wanneer je er op tijd bij bent is het goed te behandelen.
De dierenarts zal de haren op de plek van de maden wegscheren en de maden uit de huid verwijderen. Het konijn wordt zorgvuldig schoon gemaakt en zo nodig gehecht. Daarnaast zal het konijn behandeld worden met een zalf en een speciale anti-myiasis spray. Mogelijk krijgt het konijn nog extra medicatie mee naar huis.
In sommige, ernstige, gevallen is er helaas geen behandeling meer mogelijk en zal het konijn moeten worden ingeslapen.

Hoe voorkom ik Myiasis?
Voorkomen is altijd beter dan genezen. Onderstaande tips zouden je kunnen helpen:

• Zorg voor een schoon hok. Verwijder natte en vieze plekken dagelijks. Controleer of de ontlasting hard en stevig is zodat het niet aan de kont van je konijn blijft plakken
• Controleer de vacht en huid van je konijn. Pak iedere dag je konijn op om te controleren of er geen ontlasting of urineplekken in de vacht zitten. Als dit wel het geval is maak dit dan onmiddellijk schoon en controleer of het konijn geen wondjes heeft
• Kijk goed naar het gedrag van je konijn. Eet en drinkt hij/zij voldoende? Is het levendig? Een lusteloos konijn kan duiden op Myiasis!
• Zorg ervoor dat je konijn vezelrijke voeding krijgt. Onbeperkt hooi is het belangrijkste voedingsmiddel voor konijnen. Kies daarnaast voor een konijnenbrok, maar voer dit met mate. Wees voorzichtig met veel soorten groenvoer, dit kan diarree veroorzaken.
• Je kan het hok bekleden met vliegengaas. Vliegen die niet bij je konijn in het hok kunnen komen, kunnen ook geen eitjes leggen in de vacht van je konijn.
• Er is een speciale spray die kan voorkomen dat je konijn last krijgt van Myiasis. Vraag de assistente om advies.

Vaccineren
Een gezond konijn herken je aan zin actieve houding en schone glanzende vacht. Lusteloosheid, niet willen eten, een vieze neus, kale plekken en een vieze vacht kunnen allemaal aanwijzingen zijn voor een ziek konijn.
Er zijn twee besmettelijke ziekten bij konijnen die een dodelijke afloop hebben:
Myxomatose en RHD. Van RHD bestaan twee virusvarianten: RHD 1 en RHD2. Deze ziekten verspreiden zich erg gemakkelijk en vormen dus een grote bedreiging voor konijnen. Gelukkig kunnen we tegen deze ziekten vaccineren.

Nieuw vaccin sinds 2020
Voorheen moest je konijn twee verschillende vaccinaties krijgen om beschermd te zijn tegen Myxomatose en beide varianten van RHD. Sinds dit voorjaar is er een combinatievaccin welke ook niet meer geboosterd hoeft worden.
Dit wil zeggen dat je konijn slechts 1 vaccinatie nodig heeft die een heel jaar werkzaam is! Vaccineren mag al vanaf 7 weken leeftijd.

Myxomatose
Myxomatose is een ernstige virusziekte met dodelijke afloop. Dit virus wordt veelal overgebracht door stekende insecten en vlooien, maar er bestaat ook een vorm die door direct contact tussen konijnen wordt overgebracht.
Een konijn met Myxomatose krijgt zwellingen rondom ogen, bek en anus. Daarna ontstaan bulten op de oren, bij de bek en op de rug. Vervolgens krijgt het konijn een longontsteking en zal het uiteindelijk bijna altijd overlijden.
Helaas is er geen behandeling mogelijk. De enige mogelijkheid bij een konijn met Myxomatose is pijnmedicatie, goede voeding en behandeling tegen bijkomende aandoeningen. Slechts een klein percentage zal de infectie overleven.
Je wil natuurlijk voorkomen dat je konijnen besmet raken. Naast vaccineren is het belangrijk om je konijnen vrij te houden van vlooien. Let goed op dat niet alle vlooienmiddelen geschikt zijn voor gebruik bij konijnen. Zorg ervoor dat er geen wilde konijnen bij je konijnen kunnen komen en neem maatregelen tegen muggen en vliegen. Dit kun je doen door het gebruik van horrengaaf bij je hok en door het hok goed schoon te houden.

RHD (Rabbit Hemorrhagic Disease)
RHD is een zeer besmettelijke, vaak acuut dodelijke virusziekte onder konijnen. Het virus kan zich verspreiden door direct contact tussen konijnen, maar ook indirect via urine, ontlasting, water, voedsel, kleding, schoenen of handen. Ook stekende insecten spelen een rol in het verspreiden van de ziekte.
Roofdieren die een besmet konijn hebben gegeten kunnen het virus uitscheiden via hun ontlasting en kan zo ook voor verspreiding zorgen.
In de meeste gevallen sterft een besmet konijn binnen vijf dagen. Symptomen zijn benauwdheid met koorts, bloedingen en neurologische verschijnselen.
Bij het RHD2 virus kan er ook een chronisch verloop plaatsvinden met gewichtsverlies, dufheid en geelzucht. Na een tot twee weken sterven de dieren vaak alsnog.
Er is helaas geen behandeling tegen de ziekte beschikbaar.

Verzorging en hanteren
Optillen
Konijnen vinden het vaak prima om geaaid te worden, maar optillen vinden ze minder prettig. Is het toch nodig om je konijn op te tillen doe dit dan nooit van bovenaf. Dit voelt voor het konijn als een enorme bedreiging. Leg je hand om het achterwerk van het konijn en schuif je andere hand onder zijn borst. Til het konijn voorzichtig op en houd het tegen je lichaam, het liefst met de kop onder je arm. Hierdoor zal het konijn zich veiliger voelen en rustig blijven zitten.
Bij het terugplaatsen in het hok kun je dit het beste achterwaarts doen. Dit voorkomt dat het konijn uit je handen zal springen en zichzelf daarbij verwondt.
 

Vachtverzorging
Een kortharig konijn kan zijn eigen vacht in principe zelf goed onderhouden. Soms heeft het in de ruiperiode een beetje extra hulp nodig met verharen. Dit kun je doen door het konijn voorzichtig te borstelen. Laat je konijn hier rustig aan wennen zodat het niet te veel stress zal opleveren.
Langharige konijnen gaan gemakkelijk klitten en als deze klitten niet verwijderd worden kunnen ze zelfs vervilten. Dit is erg pijnlijk en kan zelfs huidontstekingen veroorzaken. Langharige konijnen moeten dan ook minstens een keer per week geborsteld worden, sommige zelfs vaker.
Laat ook hier je konijn rustig aan wennen en kam altijd voorzichtig om je konijn geen pijn te doen.
Voor veel langharige konijnen is het goed om de vacht regelmatig te (laten) knippen. Er zijn speciale konijnentrimmers die dit voor je kunnen doen of die je kunnen leren hoe je zelf het best de vacht van je konijn kan verzorgen.

Nagels knippen
Controleer regelmatig op de nagels van je konijn niet te lang worden. Lange nagels kunnen bijgeknipt worden. Let wel heel goed op dat je niet in het leven knipt. Dit is het deel waar bloedvaten en zenuwen lopen. Bij witte nagels is dit goed zichtbaar, bij donkere nagels is dit lastiger.
Houdt bij het knippen van de nagels het konijn zachtjes tegen je aangedrukt zodat het zich veilig voelt. Gebruik altijd een speciale nagelschaar voor konijnen, anders kunnen de nagels splijten met alle nare gevolgen van dien.

Voeding
Een konijn is een planteneter en heeft veel behoefte aan ruwvoer zoals hooi. Het is dan ook erg belangrijk dat je konijn iedere dag onbeperkt de beschikking heeft tot vers hooi.
Naast hooi kun je je konijnen gras en groenten aanbieden. Doe dit wel met mate om diarree te voorkomen. Niet alle groenten zijn geschikt voor konijnen. Zo zijn er groenten die zorgen voor gasvorming zoals kolen en prei.
Witlof, wortelloof, wortels, andijvie en radijsblad zijn geschikt om aan je konijn te geven, maar laat je konijnen hier rustig aan wennen en voer met mate.
Brood en fruit vinden konijnen ook erg lekker, maar zijn wel dikmakers die daarnaast veel suikers bevatten die niet goed door het maag-,darmstelsel verwerkt kunnen worden.

Naast hooi is het gezond om je konijn wat biks aan te bieden. Bij de dierenspeciaalzaak is een compleet assortiment aan voeding te verkrijgen. Zo kun je voer krijgen wat alleen uit biks bestaat, maar ook gemengd konijnenvoer. Het voeren van biks heeft de voorkeur. Hiermee krijgt het konijn de juiste voedingsstoffen in de juiste verhouding, zonder dat het konijn allerlei ander lekkers eet wat is toegevoegd aan gemengd konijnenvoer. Hooi blijft altijd het hoofdvoedsel van het konijn!

Konijnen vinden het heerlijk om op takken te knagen. Wilgentakken zijn erg geschikt. Het is goed voor de tanden en levert je konijn extra vezels op.
Er zijn speciale knaagstenen voor je konijn te verkrijgen. Pas hier mee op!! Deze knaagstenen bevatten kalk welke blaasstenen kunnen veroorzaken.
Uiteraard hebben je konijnen onbeperkt verst drinkwater nodig.

Voortplanting
Konijnen zijn vruchtbaar vanaf dat ze ongeveer drie maanden oud zijn. Vrouwtjes (voedsters) kunnen vanaf dat moment drachtig worden.
Na 29 tot 33 dagen werpen zij hun nest met jongen. Deze bestaat vaak uit drie tot acht konijntjes. Deze jongen worden kaal en blind geboren en worden maar een keer per dag door hun moeder gezoogd. Vaak zie je dit niet als eigenaar. Het moederkonijn gaat boven het nest met jongen staan en de jongen drinken totdat ze verzadigd zijn.
Na drie weken komen de jongen uit het nest, maar pas na zeven weken zijn ze oud genoeg om hun geboorteplek te verlaten. Houd er rekening mee dat de moeder direct na de worp weer vruchtbaar is!

Vaak gaat een mannetjeskonijn met een vrouwtjeskonijn het beste samen. Maar je wil natuurlijk niet continue jonge konijnen, zeker niet wanneer het mannetje en het vrouwtje uit hetzelfde nest komen.
Castreren van het mannetje is een goede optie. Hiervoor moet het mannetje minimaal 4 maanden oud zijn en moeten de testikels ingedaald en duidelijk zichtbaar zijn.

Het steriliseren van vrouwtjeskonijnen is vaak wat minder bekend bij eigenaren. Toch heeft dit grote gezondheidsvoordelen voor je konijn. Intacte vrouwtjes krijgen nogal eens last van baarmoederontstekingen welke als ze onopgemerkt blijven een fatale afloop kunnen hebben. Daarnaast hebben ze een verhoogde kans op het ontwikkelen van baarmoederkanker.

Konijnenweetjes

• Konijnen behoren tot de familie van de haasachtigen. Een konijn is dus geen knaagdier!
  Haasachtigen hebben achter hun bovenste snijtanden nog twee kleine tandjes, de stifttanden.
  De onderste tanden slijten hiertegen af.
• Konijnen zijn erg slimme dieren en je kunt ze heel goed zindelijk maken.
• Er zijn ongeveer vijftig verschillende konijnenrassen. Deze kun je onderverdelen in dwergkonijnen, kleine konijnen, middelgrote konijnen en grote konijnen.
• In de natuur leven konijnen in grote groepen. Ze zetten hun territorium af met keutels, urine en door hun kin langs voorwerpen te wrijven.
• Konijnen eten hun eigen ontlasting om het vervolgens nogmaals het verteringsstelsel te laten passeren. De ‘eerste’ ontlasting van het konijn is dan ook vaak zachter en heeft nog niet haar ronde vorm. Nadat het konijn de ontlasting nogmaals het verteringsstelsel heeft laten passeren heeft het zijn typerende ronde konijnenkeutelvorm. Dit wordt coprografie genoemd.  
• Een mannetjeskonijn heet een rammelaar en een vrouwtjes konijn een voedster. Maar wist je ook dat een jong een lamprei genoemd wordt?

Je huisdier laten inslapen, een van de moeilijkste beslissingen in het leven van een baasje. Wanneer is het juiste moment? Het liefste wil je hier helemaal niet over nadenken. Soms gaat een huisdier op de natuurlijke manier dood. Maar wanneer het (ernstig) ziek of heel erg oud is overweeg je soms als eigenaar om het in te laten slapen. Een heel moeilijke beslissing die waarschijnlijk ook veel vragen bij je oproept. Je wilt tenslotte alleen maar het beste en maakt deze beslissing uit liefde.

Hoe weet ik dat het tijd is?
De beslissing om je huisdier in te laten slapen kun je alleen zelf maken, hoe moeilijk dit ook is. De dierenarts kan je wel een goed advies geven of je hond nog een waardig bestaan heeft, dit helpt misschien bij het maken van de beslissing. Je hoeft tijdens een consult waar je samen met de dierenarts over euthanasie praat nooit direct een beslissing te nemen. Vaak is het fijn om hier eerst thuis rustig over na te denken.

Wat is euthanasie en hoe gaat het in zijn werk?
Tijdens een euthanasie laat de dierenarts je huisdier rustig inslapen. In de meeste gevallen ben je hierbij aanwezig. Hierdoor zal het zich rustig en veilig voelen wanneer jij in de buurt bent. De dierenarts zal je huisdier een injectie geven waardoor het rustig in slaap valt. Op het moment dat hij/zij slaapt zal het al niets meer vernemen. Je kunt, samen met eventuele familieleden, nog rustig afscheid nemen. Daarna zal de dierenarts een injectie in de bloedbaan geven welke ervoor zorgt dat je huisdier stopt met ademhalen. De dierenarts controleert of het hart gestopt is met kloppen door te luisteren met de stethoscoop, hij of zij zal daarna verklaren dat je huisdier is overleden.

Wat moet ik doen wanneer mijn huisdier overleden is?
Als je huisdier overleden is zijn er verschillende opties:

Crematie
Huisdieren kunnen individueel of met meerdere dieren tegelijk worden gecremeerd in een huisdierencrematorium. Hiervoor werken bij samen met Dierenuitvaartzorg Nederland. 
Dierenuitvaartzorg Nederland verzorgt crematies bij huisdieren en heeft meerdere vestigingen in Nederland. Het is mogelijk om je huisdier, nadat het is overleden, zelf naar een uitvaartcentrum toe te brengen. Op maandag, woensdag en vrijdag kan dit in Smilde. Je huisdier kan ook worden opgehaald door een vervoersdienst van Dierenuitvaartzorg Nederland. Zij halen huisdieren zowel van de dierenartsenpraktijk als vanaf een huisadres. De crematie van het dier vindt plaats in Swifterband. 

Het is prettig wanneer je van tevoren kunt nadenken of je jouw huisdier individueel of met meerdere dieren tegelijk wil laten cremeren. De as kan op verschillende manieren bewaard of verwerkt worden en wordt vervolgens teruggebracht naar de dierenkliniek. Alle informatie hierover vind je op de website van Dierenuitvaartzorg Nederland. 

Uiteraard bent u als eigenaar vrij om zelf een keuze te maken naar welk crematorium u, uw huisdier wilt brengen. 

Begraven
Voor het begraven van je huisdier in je eigen tuin, dien je vooraf te informeren bij de gemeente. De gemeente bepaalt of en hoe huisdieren in de tuin begraven mogen worden. 

Begraaf je je huisdier het liefst zelf, zorg dan voor voldoende diepte (minstens één meter) en wikkel het dier in een doek, deken of kartonnen doos (niet in plastic). Bedenk dat een begraven dier voor een eventuele nieuwe eigenaar van je tuin een onverwachte verrassing kan opleveren. Begraaf je liever niet in je eigen tuin, dan kun je ook kiezen voor een dierenbegraafplaats. Hiervan zijn er verschillende in de regio Groningen.

De dierenbegraafplaats 'De Garst' in Westerlee kan dit ook uit handen nemen. Zij vervoeren dieren naar de begraafplaats. Je kunt hierbij kiezen of je de plaats voor twee jaar of langer reserveert, of het dier met of zonder kist begraven wordt en wat de grafbedekking wordt. De kosten hiervoor betaal je rechtstreeks aan de Dierenbegraafplaats 'De Garst'.

Afvoer voor destructie
Je kunt je huisdier via de dierenarts of de gemeente laten aanbieden aan een destructiebedrijf. We spreken over destructie omdat de dierlijke resten niet voor consumptie geschikt zijn. Dode dieren kunnen de volksgezondheid schaden of dierziektes verspreiden. Daarom schrijft de wet voor dat ze zo spoedig mogelijk worden afgevoerd en vernietigd.

Dieren die voor destructie worden opgehaald worden verzameld op een centrale plek, samen met andere dieren en dierlijke resten. De dieren en dierlijke resten worden vervolgens gezamenlijk gebroken, gepasteuriseerd en gesteriliseerd. De massa wordt vervolgens ingedampt, gedroogd en gescheiden in meel en vetten. Dit zijn bruikbare brandstoffen die veelal als brandstof worden gebruikt voor het opwekken van energie. Er is geen sprake van verbranding van de dieren.

Het verliezen van je huisdier is vaak erg verdrietig. We begrijpen het goed als je nog vragen hebt of er eerst eens met iemand over wil praten. Onze paraveterinairs hebben veel ervaring en kunnen misschien een luisterend oor bieden. Als je graag meer informatie wil van de dierenarts kun je het beste een afspraak maken voor een consult.